• Articles
• admin

Stephen Basdeo

bandytyzm i banicja zawsze rozkwitają zawsze i wszędzie tam, gdzie państwo jest słabe i/lub nie chce egzekwować swoich praw. Średniowieczna Anglia jest tego najlepszym przykładem i oczywiście właśnie w tym okresie pojawiają się historie o Robin Hoodzie, widoczne w aluzjach Williama Langlanda do „rymesa z Robyn Hode” w wizji Piersa Oraka (ok. 1377). Pozwólcie jednak, że zabiorę was jeszcze dalej niż Średniowiecze i do świata starożytnego, do czasów, kiedy Cesarstwo Rzymskie rządziło Europą i Bliskim Wschodem, i kiedy młody, początkujący przywódca religijny powodował poruszenie w nieco zacofanej prowincji Judei.

większość ludzi będzie zaznajomiona z historią ostatnich godzin Jezusa na Ziemi; został aresztowany w Ogrodzie Getsemane; został postawiony przed Sanhedrynem; następnie postawiony przed sądem Poncjusza Piłata; a następnie tłum zażądał jego krwi, rozkazując Piłatowi ukrzyżować go. Jezus otrzymał rozkaz niesienia Krzyża na Kalwarię, gdzie miał zostać Ukrzyżowany (niewielu historyków wątpi, że Jezus rzeczywiście istniał, ale oczywiście to, czy ktoś wierzy, że był Synem Bożym, czy nie, jest całkowicie kwestią wiary i na szczęście nie jest tematem, którym zajmuje się ta strona).

wbijano gwoździe w jego ręce i stopy, a on został umieszczony na krzyżu. Jednak Jezus nie był jedyną osobą, która została ukrzyżowana tego dnia. Ewangelia Łukasza mówi nam, że po obu jego stronach było dwóch zbójców. Jeden wierzył, że Jezus jest niewinny jakiejkolwiek zbrodni, podczas gdy drugi godził Jezusa:

jeden z przestępców, który tam wisiał, obrzucił go obelgami: „Czy ty nie jesteś Mesjaszem? Ratuj siebie i nas!”Ale inny przestępca go zgromił. „Czy nie boisz się Boga, „powiedział,” skoro jesteś pod tym samym wyrokiem? Jesteśmy karani sprawiedliwie, bo dostajemy to, na co zasługują nasze uczynki. Ale ten człowiek nie uczynił nic złego „(Łk 23: 39-41 NIV).

niewiele wiemy o dwóch złodziejach z czterech kanonicznych Ewangelii: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Jednak więcej światła rzuca się na ich tożsamość w apokryficznej Księdze Nikodema, która podaje nam imiona dwóch mężczyzn:

ale jeden z dwóch złodziei, którzy zostali ukrzyżowani z Jezusem, którego imię było Gestas, powiedział do Jezusa: „jeśli Ty jesteś Chrystus, wybaw siebie i nas.”Ale złodziej, który był ukrzyżowany po prawicy swojej, imieniem Dimas, odpowiadając, zgromił go i rzekł:” czyż nie boisz się Boga, który jest skazany na tę karę?”Rzeczywiście otrzymujemy słusznie i sprawiedliwie złe czyny nasze, ale ten Jezus, Co złego uczynił?”

podczas gdy apokryficzne źródła podają nam nazwiska dwóch złodziei straconych razem z Jezusem, niewiele wiemy o ich rzeczywistych zbrodniach. Jedno jest jednak pewne: nie byli oni po prostu drobnymi złodziejami, jak sugeruje wiele współczesnych angielskich tłumaczeń, którzy po prostu używają słowa „złodziej” lub „przestępca”. Kara za drobną kradzież, a nawet niektóre większe kradzieże (co Amerykanie mogą dziś nazwać „wielką kradzieżą”) w starożytnym świecie rzymskim była zwykle grzywną i nakazem zwrotu ofiary czterokrotnie wyższej wartości skradzionych towarów w drodze restytucji. Historycy generalnie donoszą, że kary te były dość znormalizowane w całym Cesarstwie Rzymskim. Jeśli przestępca nie był w stanie spłacić długu, kolejną karą może być nakazanie sprawcy odbycia okresu niewolnictwa.

zamiast tego bardziej prawdopodobne jest, że mężczyźni byli bandytami lub bandytami, co B. D. Shaw argumentuje w swoim artykule „bandyci w Imperium Rzymskim”, gdzie tłumaczy ten fragment używając terminu „bandyci”. Państwo Rzymskie wprowadziło szereg środków, aby poradzić sobie z bandytami; Shaw zauważa, że budowa wież strażniczych i posterunków wojskowych w całym imperium nie była po prostu sposobem na pokonanie potencjalnie wrogiej miejscowej ludności, ale także w celu ochrony podróżnych przed rabusiami. Podobnie rzymscy żołnierze byli nie tylko narzędziem podboju, ale także podstawową formą policji, funkcjonującą jako detektywi, stróżowie prawa, oprawcy, katowie i gaolers. Mimo to, ta forma policji była skuteczna tylko w wysoce zmilitaryzowanych częściach imperium, ale było wiele obszarów, w których ramię państwa nie mogło w pełni przeniknąć. Z tego powodu uchwalono również liczne ustawy, które zachęcały miejscową ludność (o której Państwo Rzymskie wiedziało, że często milcząco aprobuje działania bandytów) do zdradzenia ich w zamian za nagrodę. Ponadto obywatele byli zwolnieni z prawa o zabójstwach, jeśli zabili bandytę.

starożytni rzymscy bandyci byli klasą obok zwykłych przestępców. Sprawiedliwość wymierzona im, jeśli zostali złapani, była sumatywna (tzn. sąd przeciwko nim został ogłoszony na miejscu). Kara wahała się od rzucania do dzikich zwierząt w amfiteatrze, do spalenia żywcem lub ukrzyżowania. Chociaż kara ukrzyżowania była utrzymywana przez chrześcijańskich uczonych w całej historii jako przykład dzikości kary Chrystusa przez Rzymian, była to w rzeczywistości dość rzadka kara w Cesarstwie Rzymskim, co dodatkowo sugeruje, że ludzie ukrzyżowani obok Jezusa nie byli po prostu zwykłymi złodziejami, ale bandytami lub bandytami. Bandytyzm był endemiczny w Cesarstwie Rzymskim, a ludzie, którzy zwrócili się do niego, często należeli do tych samych grup powstańczych, które chciały obalić rzymskie rządy, co często miało miejsce w przypadku bandytów w przednowoczesnych społeczeństwach, jak zilustrował Eric Hobsbawm.

jeden przekład Nowego Testamentu, w rzeczywistości, w jego renderowaniu Mateusza 27: 44, oddaje ten fragment w następujący sposób:

„nawet rewolucjoniści, którzy zostali ukrzyżowani z wyśmiewali go w ten sam sposób” (New Living Translation)

słowo użyte w tym fragmencie, według Emphatic Diaglott Benjamina Wilsona, to λῃσταὶ („léstés”) oznaczające „zbójca, Rozbójnik”. I jest to oczywiście to samo słowo użyte w przypowieści Jezusa o dobrym Samarytaninie, który pomaga ofierze rabunku przez λῃσταῖς („lēstais”), liczbę mnogą „bandyta”. Nie ma znaczenia, czy Dimas i Gestas byli prawdziwie rewolucjonistami, czy też nie; faktem jest, że państwo Rzymskie postrzegało takie rabunki na autostradach jako wywrotowe i wystarczająco niebezpieczne, aby uzasadnić najbardziej brutalną formę egzekucji: ukrzyżowanie.

pomimo środków podjętych przeciwko niemu, bandytyzm nadal był problemem w całym Cesarstwie Rzymskim, od Judei po Brytanię, a trzy najczęstsze przyczyny śmierci to starość, choroba i ataki bandytów. Podróżowanie po wiejskich drogach z miasta do miasta stanowiło największe zagrożenie dla kontaktu z bandytami. Współczesne zapiski ujawniają, że obywatele rzymscy o wysokim statusie mogą często po prostu zniknąć, jeśli przekroczą Mury miejskie bez odpowiedniej ochrony. Innym znakiem wszechobecności bandytów w życiu rzymskim jest fakt, że” zabici przez bandytów ” pojawia się jako napis na kilku grobowcach obywateli rzymskich.

niewiele więcej będzie wiadomo o życiu dimasa i Gestasa (i nie ma przekonujących powodów, by wątpić w ich istnienie); podczas gdy Gestas był niewzruszony, Dimas wydaje się mieć sumienie i być może był również archetypowym szlachetnym rabusiem w stylu Robin Hooda lub Bulli Felix, starożytnego rzymskiego Robin Hooda.

cytowane prace

dalsze informacje na temat dimasa i Gestasa zostaną krótko omówione w mojej nadchodzącej książce: The Lives and Exploits of the Most Noted Highwaymen, Rogues, and Murderers (Barnsley: Pen and Sword, 2018).

James D. G. Dunn, Jesus Remembered (Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans, 2003), s. 339 stwierdza chrzest i ukrzyżowanie, że te ” dwa fakty w życiu Jezusa nakazują niemal uniwersalną zgodę.

B. D. Shaw, „Bandits in the Roman Empire”, Past and Present, 105 (1984), 4-52 (S. 4).

Czytaj dalej:

Christopher J. Fuhrmann, Policing the Roman Empire: Soldiers,Administration, and Public Order (Oxford: OUP, 2011)

Thomas Grunewald, Bandits in the Roman Empire: Myth and Reality Trans. J. Drinkwater (London: Routledge, 2004)

Hone, William, trans. The Apocryphal New Testament (London: W. Hone, 1820)