hoeveel CO2 kunnen bomen opnemen?
** deze blog werd gepubliceerd in 2015. Voor meer actuele informatie, zie:
- Q& A: is het planten van bomen het antwoord op klimaatverandering
- Briefing paper: welke rol kunnen bossen spelen bij de aanpak van klimaatverandering?
in de vierde post in onze sustainability-serie bekijkt SSCP-DTP-student Rebecca Thomas de rol van de biosfeer als koolstofput, en beoordeelt hij of het planten van bomen de koolstofemissies echt kan compenseren.
de terrestrische biosfeer (vegetatie op het land) wordt vaak geacht te hebben geprofiteerd van de klimaatverandering in de afgelopen 50 jaar (een argument dat wordt gebruikt door een aantal klimaatsceptici). Bomen hebben immers CO2 en warme temperaturen nodig om te groeien. Door mijn onderzoek zie ik namelijk dat de hoeveelheid CO2 die door vegetatie wordt opgenomen de afgelopen decennia is toegenomen. Maar deze trend kan niet eeuwig doorgaan.
verhoogde CO2-opname door vegetatie werd gevoed door een combinatie van factoren: de extra CO2 in de atmosfeer, de veranderingen in het klimaat van ecosystemen (met name warmere temperaturen op grotere breedtegraden) en de veranderingen in vegetatie die in verschillende regio ‘ s van de wereld groeit. Dit betekent dat de terrestrische biosfeer momenteel fungeert als een sink voor CO2, die ongeveer een kwart van de antropogene uitstoot van CO2 die we elk jaar in de atmosfeer (met de oceaan neemt nog een kwart en de andere helft blijft in de atmosfeer).
dit klinkt misschien als geweldig nieuws, maar dit is waar de kwestie van duurzaamheid in het geding komt. Duurzaamheid kan worden gedefinieerd als iets dat ” in staat is om in een bepaald tempo of op een bepaald niveau te worden gehandhaafd “of meer specifiek” het behoud van een ecologisch evenwicht door uitputting van natuurlijke hulpbronnen te vermijden ” (Oxford English Dictionary). Kunnen we erop vertrouwen dat de aardse biosfeer steeds meer door de mens veroorzaakte CO2 blijft opnemen?
een nooit eindigende spoelbak?
de twee belangrijkste processen die betrokken zijn bij de uitwisseling van CO2 tussen de atmosfeer en de terrestrische biosfeer zijn fotosynthese (waardoor planten CO2 uit de atmosfeer opnemen) en ademhaling (waardoor CO2 weer in de atmosfeer vrijkomt). Zowel de fotosynthese als de ademhaling nemen toe met stijgende temperaturen, maar terwijl de snelheid van de ademhaling blijft toenemen als de temperatuur stijgt, neemt de fotosynthese snel af tot boven een bepaald punt. Fotosynthese neemt ook toe met toenemende atmosferische CO2, maar dit effect verzadigt bij hoge concentraties CO2.
omdat verwacht wordt dat de temperatuur en de CO2-concentratie in de toekomst zullen blijven stijgen (IPCC, 2014), is het dus onwaarschijnlijk dat het gedrag dat de afgelopen decennia is waargenomen, zal aanhouden. Hoewel het exacte punt van afname/verzadiging verschillend zal zijn voor verschillende planten en ecosystemen, hebben een aantal studies gesuggereerd dat dit punt binnen de volgende eeuw kan worden bereikt, wat kan leiden tot een afname van de opname van CO2 in de terrestrische biosfeer en waardoor het land mogelijk een nettobron van CO2 wordt in plaats van een sink.
Koolstofcompensatieschema ‘ s: duurzaam of niet?
een aantal jaren geleden werd het planten van een boom om uw koolstofuitstoot te compenseren populair, vaak onder bedrijven als een manier om hun MVO-doelstellingen te halen. Dus laten we een snelle zijstap maken naar de duurzaamheid van koolstofcompensatiesystemen.
in wezen is het planten van bomen gunstig, niet alleen vanwege de extra CO2 die wordt opgenomen, maar ook vanwege de ondersteuning van de biodiversiteit die bossen met zich meebrengen. Als we echter de milieukosten van onze activiteiten berekenen, verdwijnen de voordelen snel. Alleen al met de CO2-uitstoot en met een gemiddelde auto die 10.000 mijl per jaar rijdt, bedraagt de uitstoot ongeveer 5 ton CO2 per jaar. In vergelijking met het planten van een in het Verenigd Koninkrijk inheemse loofboom, die naar schatting 1 ton kooldioxide zal opnemen tijdens zijn volledige levensduur (ongeveer 100 jaar) (www.carbonfootprint.com) betekent dat je 5 bomen per jaar moet planten om dit te compenseren.In het extremere voorbeeld van een langeafstandsvlucht stoot een retourvlucht van Londen naar Sydney ook ongeveer 5 ton CO2 uit, wat betekent dat je voor elke langeafstandsvlucht nog eens 5 bomen moet planten (ook de CO2 die door de boom wordt opgenomen is over zijn hele levensduur, terwijl de vlucht/rijtijd slechts enkele uren/1 jaar bedraagt). Het is gemakkelijk te zien dat als iedereen al zijn CO2-uitstoot zou compenseren door bomen te planten, we in het Verenigd Koninkrijk snel ruimtegebrek zouden krijgen, en dit is zeker niet duurzaam.
bovendien houdt koolstofcompensatie geen rekening met de andere milieueffecten van rijden en vliegen, zoals luchtverontreiniging en stralingsveranderingen als gevolg van contrails, en moedigt het geen duurzamer gedrag aan.
kortom, de terrestrische biosfeer zal ons niet redden van onze onhoudbare gewoonten, en onze gewoonten zullen de terrestrische biosfeer niet helpen om duurzaam te zijn. In plaats van dat onze relatie met de aardse biosfeer een win-winsituatie is, ziet het er op de lange termijn uit als een lose-lose tenzij we fundamentele veranderingen aanbrengen in ons gedrag om te voorkomen dat de toekomstige projecties van klimaatverandering en de gevolgen ervan werkelijkheid worden.
meer weten
lees over Rebecca ‘ s onderzoek
lees over de effecten van biosfeerfeedbacks op klimaatverandering in onze briefing paper