• Articles
• admin

in een van hun liederen meent de tekstschrijver van Sanctus Real dat hij het gezicht van Jezus op glas-in-loodramen heeft gezien en op duizend verschillende manieren heeft afgebeeld, maar hij vraagt zich nog steeds af hoe Jezus is. In de studies van Jezus, zijn er veel verschillende portretten van Jezus binnen canonieke Jezus literatuur en apocriefe Jezus literatuur gelijk. Geconfronteerd met zoveel verschillen in verslagen, kan er begrijpelijkerwijs een verlangen zijn om een enkel, consistent beeld van Jezus te zoeken in alle bronnen. Het doel van dit essay is echter niet om een Jezus te ontdekken die aan alle teksten ten grondslag ligt. Het doel is om te begrijpen dat elke bron over Jezus een ‘portret’ is en als zodanig elke bron uniek is. Dit essay wil het unieke perspectief of het unieke ‘portret van Jezus’ dat het Evangelie van Johannes voor zijn lezers schildert, analyseren en begrijpen. Er zijn in het bijzonder drie kenmerken die zullen worden besproken als unieke eigenaardigheden van het evangelie van Johannes – de expliciete beweringen over Jezus’ goddelijkheid, de zeer interpretatieve stijl van schrijven en de innerlijke focus van de tekst.Het Evangelie van Johannes is een van de vier evangeliën in het Nieuwe Testament van de canonieke christelijke traditie. Omdat het’ canoniek ‘ is, wordt het evangelie van Johannes nu grotendeels beschouwd als een normatieve christelijke tekst voor veel christenen, wat blijkt uit de populariteit van verzen zoals Joh 3:16, “Want God heeft de wereld zo lief gehad, dat hij zijn enige zoon heeft gegeven, zodat een ieder die in Hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben (NBG)” en Joh 14:6, “Ik ben de weg en de waarheid en het leven. Niemand komt tot de Vader verwachten door mij (NBG).”Echter, bewijs suggereert dat het evangelie van Johannes niet zo warm werd ontvangen door meer ‘orthodoxe’ of mainstream christelijke gemeenschappen toen het voor het eerst werd geschreven en verspreid. Dit zal verder worden besproken in het essay als onderdeel van een discussie over de ‘innerlijke focus’ van de auteursgemeenschap.Zelfs in de hedendaagse canonieke traditie hebben lezers van het evangelie van Johannes echter belangrijke verschillen opgemerkt tussen het evangelie van Johannes en de evangeliën van Marcus, Lucas en Matteüs. Dit heeft geleid tot de’ groepering’van Marcus, Lucas en Matteüs als synoptische evangeliën (‘samen gezien worden’), terwijl naar het evangelie van Johannes vaak wordt verwezen als het’ geestelijke evangelie ‘ (Nickle, 2001). Het eerste deel van dit essay stelt voor om enkele belangrijke verschillen te onderzoeken tussen dit ‘geestelijke’ Evangelie van Johannes en de synoptische evangeliën. Deze omvatten de uitbeelding van Jezus’ goddelijkheid en de zeer interpretatieve stijl van schrijven die de auteur gebruikt.

Jezus en zijn goddelijkheid

in het evangelie van Johannes zijn beweringen over de goddelijkheid van Jezus vanaf het begin expliciet. De proloog begint met: “In den beginne was het woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God. Hij was in het begin bij God” (Joh. 1:1) en later “werd het woord vlees en vestigde zich onder ons”(Joh.1, 14). In de Joodse geschriften was Gods “Woord” een metafoor voor Gods scheppende kracht en lijkt soms onafhankelijk van God te bestaan (Stanton, 1989: 114; Need, 2007:7). Bijvoorbeeld, in Ps 33: 6, de hemelen worden beschreven als zijnde gemaakt ‘ door het woord van de Heer ‘(Need, 2007: 7). Door Jezus gelijk te stellen als Gods ‘Woord’ in de proloog, doet de auteur in wezen zeer belangrijke beweringen over Jezus’ goddelijkheid vanaf het begin – Jezus is van God (Joh 1, 14) en is God (Joh 1, 1). Hiermee stelt de proloog expliciet vast wat het “juiste perspectief” is met betrekking tot Jezus’ goddelijkheid en fungeert het als een “lens die de lezer bedoeld is om de hoofdstukken die volgen te bekijken” (Stanton, 1989: 113).Expliciete beweringen over Jezus’ goddelijkheid worden niet alleen gedaan in de proloog, Jezus zelf maakt beweringen over zijn eigen goddelijkheid door middel van een reeks van “Ik ben” uitspraken. Dit is in tegenstelling tot de synoptische evangeliën waarin Jezus “zelden openlijke beweringen doet over zijn eigen betekenis, Maar zich richt op de leringen over God” (Stanton, 1989: 105). Jezus in het evangelie van Johannes echter gebruikt” Ik ben “uitspraken vergelijkbaar met de manier waarop God Zichzelf openbaart als” ik ben ” in de Joodse literatuur. Dus, Jezus ‘gebruik van” Ik ben ” uitspraken in het evangelie van Johannes is een duidelijke verklaring dat Jezus zichzelf erkent als God en wenst dat anderen dezelfde erkenning hebben. Een voorbeeld is in Getsemane waar Jezus ‘ ontvoerders vragen om een Jezus van Nazareth. Jezus antwoordt: “Ik ben het” (‘Ik ben’ in het Hebreeuws) waarbij zijn ontvoerders op de grond vallen. In tegenstelling tot de synoptische evangeliën waar Jezus’ glorie relatief laat wordt geopenbaard met de Transfiguratie scènes, Jezus’ glorie is aanwezig vanaf het begin bij de proloog en met de uitspraken van “Ik ben”.Een ander onderscheidend kenmerk van het evangelie van Johannes is de symboliek die bijdraagt aan de reden waarom het evangelie van Johannes vaak een ‘geestelijk evangelie’wordt genoemd. Koester (1998) merkt op dat de discoursen van Jezus door de auteur zijn geconstrueerd als een verzameling van Jezus’ uitspraken, maar als een interpretatie ervan. Bijvoorbeeld, in Johannes 3:3, Jezus vertelt Nicodemus, ” Ik zeg u de waarheid, niemand kan het koninkrijk van God zien, tenzij hij wedergeboren is.”Nicodemus vraagt dan hoe men fysiek opnieuw geboren kan worden, wat Jezus de gelegenheid geeft om zijn visie voor de rest van het hoofdstuk uiteen te zetten. Deze verklaringen zijn vaak vrij lang en lijken meer op monologen of verhandelingen dan narratieve (Stanton, 1989). Fredriksen (1998: n. p.) merkt op: “Jezus in het evangelie van Johannes is moeilijk te reconstrueren als een historisch persoon, omdat zijn karakter in het evangelie in volle stem is het geven van zeer ontwikkelde theologische soliloquies over zichzelf”.

de interpretatieve aard van John ’s schrijfstijl is ook duidelijk in wat White (1998) beschrijft als het’ Lam van God ‘ – motief. Heel vroeg in het evangelie ziet Johannes de Doper Jezus en Hij verkondigt: “kijk, het Lam van God, dat de zonde van de wereld wegneemt!”(Joh. 1: 29). Dan, door het hele Evangelie heen, wordt Jezus herhaald afgebeeld als een paaslam en als het paasmaal. Bijgevolg eet Jezus geen paasmaaltijd omdat hij het paasmaaltijd is en zijn kruisiging tijdens het paasmaaltijd is. Op deze manier maakt de auteur een duidelijke “theologische verklaring over de Betekenis van de dood van Jezus” (White, 1998: n.p). Net als in de proloog lijkt de auteur minder geïnteresseerd in het verzamelen van Jezusverhalen en meer in het presenteren van symbolische interpretaties van hun betekenis en betekenis.

naar binnen gericht

de meeste geleerden geloven dat het evangelie van Johannes speciaal geschreven is voor de auteursgemeenschap, die vaak aangeduid wordt als de ‘Johanninegemeenschap’. Analyse van de tekst suggereert dat deze Johannine Gemeenschap een geloofsgemeenschap van Jezus-volgelingen was die zich uitgesloten voelde van de Joodse synagoge, andere Jezus gemeenschappen en de wereld in het algemeen. Een voorbeeld van de innerlijke focus van de Gemeenschap is het geven van het ‘nieuwe gebod’ door Jezus. In het evangelie van Johannes is het nieuwe gebod exclusief, aanhangers moeten “elkaar liefhebben” in hun gemeenschap (Joh.13, 34). In de synoptische evangeliën wordt het gebod om lief te hebben echter uitgebreid tot de liefde voor buren, vijanden en buitenlanders (zie de ‘Barmhartige Samaritaan’ gelijkenissen). Afwezigheid van discoursen over huwelijk, echtscheiding en andere hedendaagse kwesties kan ook suggereren dat de Johannine gemeenschap meer bezorgd was over de kwesties met betrekking tot de samenhang en de identiteit van hun gemeenschap (Stanton, 1989).

waarom had de Johannine gemeenschap zo ‘ n innerlijke focus? Geleerden beweren dat de Johannine gemeenschap zich genegeerd voelde door de Jezus gemeenschappen in het noorden van Palestina. Callaham (1998:n.p.) suggereert dat de reden dat Johannes ‘ Evangelie verschilt van de verslagen van de synoptische evangeliën is dat de evangeliën werden geschreven vanuit “verschillende standpunten en verschillende lagen van de Palestijnse samenleving”. Het lijkt erop dat de in Jeruzalem gevestigde Johannine gemeenschap zich geïsoleerd en genegeerd voelde door de noordelijke Palestijnse Jezus gemeenschappen rond Galilea die de synoptische evangeliën gebruikten. Zo begint in de synoptische evangeliën Jezus’ bediening in Galilea en brengt Jezus het grootste deel van zijn bediening door. In het evangelie van Johannes begint Jezus echter zijn bediening in Jeruzalem en lijkt hij meer tijd in Jeruzalem door te brengen dan in Galilea. Dit kan de uniciteit van bepaalde personages verklaren, zoals Nicodemus en de Samaritaanse vrouw bij de bron, die niet voorkomen in een van de synoptische evangeliën. Geschillen tussen gemeenschappen van de Joodse traditie waren niet ongewoon en elke gospelschrijver schreef voor hun “sociale laag van mensen en hun zorgen” (Callaham, 1998; Fredriksen, 1998).In het hele evangelie van Johannes is er ook bewijs van een intense vijandschap tussen’ de Joden ‘ en Jezus. Fredriksen (1998: n.p.) suggereert dat de Johannine gemeenschap bezig was “haar eigen identiteit te ontwikkelen ten opzichte van de synagoge aan de overkant van de straat”. In verschillende gevallen bekritiseert Jezus de Joden hard, waardoor ze stenen oprapen en proberen hem te stenigen. In het hart van de strijd tussen deze Joden en Jezus lijkt Jezus’ claim om God te zijn. In Joh 10,31-33 vraagt Jezus aan ‘de Joden’ of zij hem stenigen voor de wonderen die hij heeft verricht, waarop zij antwoorden: “wij stenigen u niet voor een van deze… maar voor godslastering, omdat u, slechts een mens, beweert God te zijn.”Verder bewijs van de vijandigheid tussen de Joden en Jezus kan worden gezien in Joh 6: 53,” Jezus zei tot hen: “Ik zeg u de waarheid, tenzij u het vlees van de Zoon des mensen eet en zijn bloed drinkt, hebt u geen leven in u.”Hier lijkt het erop dat Jezus” opzettelijk antagonistisch “is ten opzichte van de” Joodse traditie en Joodse gevoeligheden ” (White, 1998: n.p.). Jezus durft te spreken van het drinken van bloed – een idee dat ‘de Joden’ zou hebben verafschuwd in het licht van de dieetvoorschriften die door de wet zijn vastgesteld. Volgens White (1998: n. p.), “Het evangelie van Johannes is getuige van een Christendom dat verder van de Joodse traditie af beweegt.”

er is echter niet alleen een geschil tussen de Johannine gemeenschap en andere Jezus gemeenschappen en tussen Jezus volgelingen en ‘de Joden’ binnen de Johannine gemeenschap. De’ afscheidsredes ‘ die Jezus in Joh. 15:18-25 geeft, suggereren dat de Johannijnse gemeenschap zich ook door de wereld in het algemeen vervolgd voelde (Stanton, 1989). Jezus moedigt de Gemeenschap aan: “als de wereld u haat, houd er dan rekening mee dat zij mij eerst haatte.”Sommige geleerden suggereren dat dit wantrouwen van de wereld het product kan zijn van gnostische invloeden. Geleerden merken op dat Jezus niet lijkt te lijden in het evangelie van Johannes omdat er geen ‘lijdenscène’ is in Getsemane, Jezus is kalm en lijkt meer een “koning van glorie” te zijn dan een “man van Smarten” (Stanton, 1989:107). Terwijl in de andere Evangeliën het hart van de boodschap van Jezus de verkondiging van Gods koninkrijk is, komt in Johannes’ evangelie het woord ‘Koninkrijk’ alleen voor in Joh.3:3,5 en 18:36,38. Woorden die vaak geassocieerd worden met gnosticisme zoals ‘leven’, ‘licht’, ‘de wereld’, ‘de Joden’, ‘de getuige’ en ‘liefde’ worden daarentegen vaak genoemd (Stanton, 1998). Andere geleerden zijn echter sceptisch over het gnostische argument omdat er geen gnostisch idee van redding in de tekst is. Of het evangelie van Johannes nu door het gnosticisme wordt beïnvloed of niet, het is duidelijk dat de Johannijnse gemeenschap zich intens geïsoleerd voelde van en vervolgd werd door andere gemeenschappen en de wereld.”Each of the gospel writers has certain concerns that he must address, certain questions he must answer, and certain crises that he must negotiate” (Callaham, 1998: n.p.). Dit essay was bedoeld om de uniciteit van het Evangelie van Johannes te waarderen door enkele van de ‘eigenaardigheden’ van het evangelie te onderzoeken in tegenstelling tot de synoptische evangeliën. In het bijzonder besprak dit essay de unieke manier waarop het evangelie van Johannes de goddelijkheid van Jezus expliciet vanaf het begin en door de hele tekst heen bevestigt, een zeer interpretatieve schrijfstijl gebruikt en waarschijnlijk geschreven was voor de innerlijke gemeenschap van gelovigen. Bij het onderzoeken van deze drie unieke kenmerken van het Evangelie van Johannes, was dit essay bedoeld om te begrijpen dat elke bron over Jezus een uniek perspectief biedt. Als elke bron van Jezus een ‘portret’ is en we willen weten wie Jezus was en wie Jezus is, dan is het Evangelie van Johannes slechts één gebrandschilderd raam onder velen.

Callaham, A. D. (1998). Het evangelie van Johannes en de houding ten opzichte van Jeruzalem. Geraadpleegd op 5 juni 2010, vanhttp://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/story/john.html

Fredriksen, P. (1998). Jezus in Johannes. Geraadpleegd op 5 juni 2010, van http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/story/john.html

Koester, H. (1998). Het evangelie van Johannes staat apart. Geraadpleegd op 5 juni 2010, van http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/story/john.html

Need, S. W. (2007). The gospels today: uitdagende lezingen van Johannes, Marcus, Lucas en Matteüs, Langham: Cowley Publications.

Nickle, K. F. (2001). The synoptic gospels: An introduction, London: Westminster John Knox Press.

Stanton, G. N. (1989). The gospels and Jesus, New York: Oxford University Press.

White, M. L. (1998). Het geestelijke evangelie. Geraadpleegd op 5 juni 2010, van http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/story/john.html